سلام

 

 

باغ چهل ستون یکی از زیباترین باغ های ایرانی در شهر اصفهان است . این باغ با وسعتی حدود 67000 متر مربع در شرق خیابان عباسی و غرب میدان نقش جهان واقع شده است. در میان این باغ کاخ چهلستون با وسعتی حدود 2120 متر مربع و یک متر بلندتر از سطح باغ ساخته شده است . این بنا که از شاهکارهای بی نظیر معماری جهان محسوب می شود در قرن یازدهم هجری قمری به فرمان شاه عباس اول صفوی به شکل کلاه فرنگی در میان باغ چهل ستون ساخته شد و در عصر شاه عباس دوم الحاقاتی از جمله تالار آیینه کاری شده ، سالن های شمالی و جنوبی ، ایوانی با هجده ستون چوبی و استخر رو به روی این ایوان ، بدان افزودند شده است.

در مورد نام زیبای چهلستون روایات مختلفی هست ، از آنجایی که از زمان گذشته در ایران مرسوم بود تا تعدد را با عدد چهل مشخص می نمودند در کاخ چهلستون نیز بعلت تعدد ستون‌هاي اين كاخ ، آن را چنین نامیده اند ، اما تصادفأ چون تعداد ستونهاي تالار چهلستون بيست عدد است و انعكاس عمارت و ستونها در استخر مقابل آن باعث شده تا برخی از راه تفسير گفته‌اند كه ، با انعكاس تصویر این بیست ستون در آب مفهوم چهلستون پيدا کرده است .

این کاخ تشریفاتی به منظور پذیرایی از پادشاهان ، سفرا و صاحب منصبان دولتهایی که با صفویان روابط سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی داشتند در سال 1057 هجری قمری برابر با 1026 خورشیدی و 1642 میلادی رسما افتتاح گردید. معماری این کاخ ترکیبی از هنر معماری چینی و ایرانی و فرنگی است .

ایوان ستون دار

ایوان بزرگ این بنا به طول 38 متر ، عرض 17 متر ، ارتفاع 14 متر و مساحت 646 متر مربع بوده و سقف آن مجوف است . چهار ستون وسطی هر کدام بر روی چهار شیر سنگی قرار دارد و حجاریهای آن به گونه ای است که دو شیر با یک سر نشان داده شده و از دهان چهار شیر جلو آب فوران نموده ، داخل حوض مرمر وسط ایوان ستون دار سرازیر می شده است .

هر یک از ستونهای بیست گانه تالار از یک تنه درخت چنار تشکیل شده و بر روی آنها قشر نازکی از تخته رنگ شده وجود دارد که سابقا با آیینه و شیشه های رنگی پوشیده شده بود . تمام دیوارها از آیینه های قدی و شیشه های رنگی و نقاشی های زیبا تزیین یافته و همه درها و پنجره ها از نوع منبت و خاتم بوده است. انعکاس نور آفتاب موقع طلوع خورشید از آب استخر به آیینه های ستون ها ، سقف و دیوار و انعکاس مجدد نور در حوض میان تالار ، ویژگی خاصی در تلالو به مجموعه داشته است . تمام ستونها مانند سقف تالار ، منقش ، مطلا و آیینه کاری بوده است و اطراف ایوان با طارمی های مشبک چوبی محصور شده بوده و به علت اینکه در ساعات قبل از ظهر آفتاب بداخل كاخ مي‌تابيده این ایوان پرده های عالی داشته که هم اکنون تعدادی از قرقره های آن برجاست.

سقف منقوش این تالار که از سقف اصلی آویزان و معلق نگه داشته شده است ، از قاب های چوبی با اشکال مختلف هندسی به طرز هنرمندانه ای ساخته شده است. تصویر قرینه حوض مرمرین وسط ایوان در تزیئنات سقف مشاهده می شود. کف ایوان در قدیم از سنگهای مرمر و دیوارها از آیینه سنگی پوشیده شده بوده است. بالای این ایوان کتیبه (شاه عباس دوم) قرار دارد که بر اساس آن ، بنا در سال 1057 هجری قمری ساخته شده است . در سال 1353 خورشیدی تعمیراتی در این کاخ صورت گرفت ، داخل ستونها ، تیر آهن کار گذاشته شد و این ستونها مجددا در جای خود قرار داده شده است . خرپاهای چوبی بکار رفته در سقف این بنا در نوع خود بی نظیر می باشد .

در طرفین ایوان دو اتاق که دارای نقاشیهای زیبا که در زمان مرمت بنا از زیر لایه ای از گچ خارج گردیده ، مشاهده میشود . درطرف جنوبي تالار آينه اطاق بزرگي است كه در اطراف آن چند تابلوي مينياتور جلب توجه ميكند (سابقأ در اين اطاق پنجره زيبائي نصب شده بود كه از شاهكارهاي صنعت گچبري بشمار ميرود ولي در تعميرات سالهاي اخير چون اين پنجره متعلق به اين بنا نبود و از بناي تاريخي ديگري بنام درب امام به چهلستون انتقال داده شده بود آنرا پياده كردند تا در ساختمان موزه اصفهان به نمايش بگذارند) قرينه اطاق مزبور درسمت شمال آينه اطاق ديگري است كه آن هم داراي تابلوهاي زيبا ميباشد و تزيينات طلاكاري سقف آن بصورت اصلي از زير گچ خارج شده است. در طرفین شاه نشین نیز دو اتاق که با نقاشی های زیبا تزیین شده و در هایشان به ایوان شمالی و جنوبی راه دارد قرار گرفته است.

داخل کاخ با شش نقاشی زیبا و پر شکوه روی دیوارهای تالار تزیین شده است که جشن شاه عباس در زمان پذیرایی وی از (ولی محمد خان) شاه ترکستان را نشان می دهد . در این تابلو بهترین تصویر از شاه عباس اول در کنار فرمانروای ترکستان و همراهان آنها وجود دارد. . نقاشیهای موجود در تالار هر کدام واقعه‌ای تاریخی را به نمایش می‌گذارند که دو تا از این تابلوها ( جنگ شاه اسماعیل اول با سپاه عثمانی در چالدران و جنگ نادر شاه افشار با هندوها ) در زمان قاجاریه نصب شده است .

این کاخ در سال 1316 خورشیدی به عنوان موزه چهل ستون اصفهان در نظر گرفته شد و سپس در تاریخ هشتم مهرمان 1327 خورشیدی به طور رسمی افتتاح شد. گردآوری، نگهداری و حفاظت آثار و اشیای تاریخی، فرهنگی و هنری ، فراهم آوردن امکانات پژوهشی و تحقیق درباره ی آن ها و نیز آشنایی با شیوه ی زندگی گذشتگان و شناساندن آثار فرهنگ و هنر اسلامی به عموم مردم، از اهداف این موزه بوده است. آثار موجود در این موزه یادگارهای ارزشمند دوران اسلامی (صدرر اسلام و دوره صفویه) می باشد که به دست توانای هنرمندان ایرانی ساخته شده و فرهنگ مردم سرزمینی است که زندگی را با هنر و زیبایی در هم آمیخته اند.

مواد و مصالح استفاده شده در نقاشی ها:

تمامی مواد و مصالحی که هنرمندان دوره صفوی برای خلق نقاشی های این کاخ شکوهمند استفاده نموده اند، مواد طبیعی بوده است از جمله: رنگها شامل رنگهای معدنی مانند گل سفید، انواع خاکهای رنگی و طلا رنگ های گیاهی مانند روناس گردو و ... . رنگهای حیوانی مانند رنگ حشره ای به نام قرمز دانه. طلای استفاده شده در این تزیینات طلای اشرفی (با عیار بالا) بوده که به صورت مخلوط پودر صمغ عربی و یا ورق به کار رفته است. چسبی که (بست) به منظور حل نمودن پودر رنگ به کار رفته است از منبع حیوانی مانند سریشم، مومف سفیده تخم مرغ و منبع گیاهی مانند روغن کمان، سریش، کتیرا، شکر ،صمغ عربی و شیره تهیه شده است.

مجلس پذیرایی شاه عباس اول از ولی محمد خان، فرمانروای ترکستان که به سال 1020 ه. ق به منظور استرداد حکومت از دست رفته ی خود به شاه صفوی پناهنده شد. اولین تصویر در ضلع غربی مجلس پذیرایی شاه عباس اول از فرمانروای ترکستان، ولی محمدخان ازبک می باشد که به منظور دستیابی مجدد به قدرتش در آن سرزمین به سال 1020 ه.ق به ایران آمد و از شاه عباس صفوی طب حمایت نمود که شاه عباس نیز پس از پذیرایی مفصلی که از وی به عمل آورد وی را در این امر یاری نمود.

مجلس پذیرایی شاه عباس دوم از ندر محمدخان، فرمانروای ترکستان در اصفهان که به منظور یاری گرفتن و استرداد حکومت از دست رفته ی خود در سال 1056 ه.ق به شاه صفوی پناهنده شد. ندر محمد خان نیز وضعیتی تقریبا مشابه ولی محمد خان داشت و مورد پذیرایی و حمایت شاه عباس دوم به سال 1056 ه.ق قرار گرفت. در این تابلو، تصویر شاه عباس دوم در حال پذیرایی از ندر محمد خان و اطافیان خان ترکستان و مجلسیان دربار شاه عباس دوم نمایش داده شده که خوشبختانه از گزند حوادث مصون مانده است.

 

جنگ چالدران بین شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم فرمانروای عثمانی به سال 920 ه.ق که به دلیل دستور شاه اسماعیل مبتنی بر عدم استفاده از سلاح گرم به شکست صفویان انجامید. این تابلو معرف حالت قشون ایران در آن زمان و در سال وقوع این جنگ ، 920 ه.ق است که بیشتر آنها مجهز به اسلحه سرد مانند شمشیر و تیر و کمان بودند درحالی که قشون عثمانی مجهز به سلاح گرم و توپخانه و سپاهیان بی شمار بود و این کیفیت در تابلو مزبور مجسم شده است. قهرمان این صحنه نبرد خود شاه اسماعیل است که سوار بر اسب سفید با تاج قزلباش نمایش داده شده است و با شمشیر می جنگد. در قسمت دورتر این تابلو سلطان سلیم عثمانی نیز نمایش داده شده است. چنان شهرت دارد که تابلو جنگ چالدران توسط صادق نقاش باشی در سال 1216 ه.ق تصویر شده است و تابلو روبروی آن که معرف فتح هند توسط سپاه ایران به فرماندهی نادر شاه افشاراست توسط همین نقاش بازسازی شده است.

 

جنگ کرنال بین نادر شاه افشار و محمدشاه گورکانی ، پادشاه هندوستان در منطقه ای به همین نام در نزدیکی دهلی در سال 1151 ه.ق که به پیروزی سپاه نادر و فتح دهلی انجامید. پس از افول دولت صفوی، روایتی از جنگ نادر شاه افشار در منطقه کرنال که بر روی یکی از دیوارهای میانی تالار اصلی جای دارد به قلم صادق نقاش ، ملقب به نقاش باشی، نقاش معروف دوره صفوی به سال 1216 ه.ق به سبک قهوه خانه ای با تغییراتی مرمت گردید. نبرد کرنال بین سپاه ایران و هند در چهارمین سال شاهنشاهی نادر در کرنال نزدیک دهلی پایتخت هندوستان اتفاق افتاد و به فتح قوای ایران و تسخیر شهر دهلی منتهی شد. در این تابلو نادر شاه افشار سوار بر اسب با تبرزینی که در دست دارد و ناصرالدین محمدشاه گورکانی ، پادشاه هند سوار بر فیل نمایش داده شده است.

جنگ بین شاه اسماعیل اول صفوی و شیبک خان ازبک، فرمانروای ازبکستان در سال 916 ه.ق در منطقه ی طاهر آباد مرو که به پیروزی شاه اسماعیل اول انجامید. آخرین تصویر بزرگی که به صفویه مربوط است جنگ شاه اسماعیل اول صفوی با شیبک خان ازبک به سال 916 ه.ق در طاهر آباد مرو است که به پیروزی قاطعانه صفویان، شکست ازبکان و مرگ شیبک خان انجامید. در سالهی اخیر بنا بر آنچه به طور شفاهی نقل شده بود این تابلو را جنگ شاه عباس اول با ازبکها معرفی می کردند در حالی که صورت پادشاه صفوی که دراین تابلو در حال جنگ نمایش داده شده عینا مانند صورت شاه اسماعیل اول در نقاشی جنگ چالدران است و به احتمال قوی به هنگام ترتیب نقاشی دیواری جنگ چالدران،صورت شاه اسماعیل در این تابلوی اصلی برای آن تابلوی الحاقی بعدی نمونه و سرمشق قرار گرفته است. صورت شیبکم خان هم در این تابلو شباهت زیادی به تصویر محمد شاهبخت خان ازبک معروف به شیبک خان، کار بهزاد نقاش دارد. در بین سیاحان اروپایی دیولافوآ (dieulafoy ) نیز که در سال 1298 ه.ق مدتی در اصفهان به سربرده است این تابلو را جنگ شاه اسماعیل با تاتارها معرفی می کند.

تابلوی چهارشنبه سوری

در این تابلو صحنه ای از چهارشنبه سوری ترسیم شده که بر بالای تپه آتشی روشن کرده اند و عده ای متشکل از مردان و دخترانی با لباسهای بدن نما به رقص و شادی مشغولند. دخترکاني که دراین تابلو هستند و ساز ميزنند و يا ميرقصند هفت نفر هستند. محل آتش در محل غروب خورشيد قرار دارد که نشان دهنده اين است که با غروب خورشيد اين مراسم آغاز ميشده.سرخي آتش نيز به زردي گراييده که به معني اين است که آتش اندوه و ناراحتي را از اين جمع به خودش گرفته است.

دخترک سوم از سمت راست در این تابلو با شالي زرد رنگ ديده ميشود که اشاره به رسم شال اندازي است که شال خود را پايين مياوردند تا مردمان بر روي آن آجيل چهارشنبه سوري بدهند. ظروفي شبيه بشقاب که در دستها ميبينيد اشاره به سنت قاشق زني و دريافت پول و شيريني از يکديگر است.

( البته اتاقی که تابلوی چهار شنبه سوری در آن نقاشی شده چند وقتیه غیر قابل بازدید می باشد. )

دو تخته سنگ حجاری شده شکل چهار شیر که در دو باغچه دو طرف معبر ورودی کاخ قرار دارد از بقایای عمارت سر پوشیده صفوی و آینه خانه به کاخ چهلستون منتقل شده است . آثار پراکنده‌ای از دوران صفویه مانند سر در « مسجد قطبیه » سردرهای « زاویه در کوشک » و آثاری از مسجد درب جویباره یا پیربکران و« مسجدآقاسی » را برای محافظت به این کاخ انتقال و بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی نصب کرده اند .

استخر مقابل عمارت بطول 110 متروعرض 16 متر اكنون هم طراوت وزيبائي خاصي به اين كاخ ميدهد .

آب در چهلستون

آب یکی از عناصر اصلی سازنده باغ چهلستون می باشد . آب به اشکال متفاوت در باغ حضور دارد ، به صورت استخر ، مادی ، حوض و جوی . حضور آب از طرفی به تلطیف فضای باغ می انجامد و از جانب دیگر انعکاس کاخ در آب استخر اصلی ، تصویر مجازی کاملی از ایوان ستوندار به وجود می آورد که زیباترین نمونه از ایجاد این نوع تصاویر از معماری ایرانی به شمار می رود. استخری که روبروی نمای غربی وجود دارد نیز احتمالا همین انعکاس را داشته و چه بسا در دوره اولیه ساخت کاخ که ایوان ستوندار و به تبع آن استخر شرقی وجود نداشته استخر غربی بنا وجود نداشته است .

منابع آب و آبیاری باغ در گذشته عبارت بود از : آب جریان یافته در مادی که شاخه ای از نهر فدن است و پس از آبیاری باغ از شمال خیابان سپه به میدان نقش جهان وارد می گردیده است . آب مادی پس از ورود به باغ از انشعابی وارد استخر پشت عمارت (غرب عمارت می شده ) و پس از آن جوی های طرفین بنا گذشته و به استخر مقابل عمارت متصل می گردیده است . پس از پر کردن آن مجددا از کانالی وارد مادی می شود.

 (مادی به جوی‌ها و نهرهایی گفته می‌شود که جهت تقسیم مقداری از آب زاینده رود در شهر اصفهان در زمان صفویان توسط شیخ بهایی احداث گردید.)

 به غیر از نقاشیهای داخل عمارت ، بیرون آن نیز چندین نقاشی (به سبک اروپایی) وجود دارد. 

 

 

 

 

عکس دختر , عکس دختر ایرانی , عکس ایرانی , عکس بازیگران ایرانی , عکس بازیگر ایرانی, عکس زنان ایرانی, عکس زیباترین دختر ایرانی, عکس پسر ایرانی, عکس پسران ایرانی ، u;s nojv , u;s nojv hdvhkd , u;s hdvhkd

:: بازدید از این مطلب : 921

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0